Chính thức bỏ chế độ cấp phép nhập khẩu tự động phân bón
Chế độ cấp giấy phép nhập khẩu tự động đối với một số mặt hàng phân bón sẽ chính thức được bãi bỏ từ ngày 13/7. Như vậy, doanh nghiệp nhập khẩu phân bón đã được cởi trói theo đúng tinh thần của Chính phủ về cải thiện môi trường kinh doanh, nâng cao năng lực cạnh tranh quốc gia.
Bộ Công Thương ngày 29/5 đã ban hành Thông tư 07/2017/TT-BCT quy định cửa khẩu nhập khẩu một số mặt hàng phân bón.
Thông tư này ra đời nhằm giảm bớt thủ tục hành chính trong nhập khẩu phân bón, tạo thuận lợi cho doanh nghiệp kinh doanh phân bón.
Theo đó, các loại phân bón được nhập khẩu qua cửa khẩu quốc tế và cửa khẩu chính gồm “urê, có hoặc không ở trong dung dịch nước” và “phân khoáng hoặc phân hóa học có chứa ba nguyên tố là nitơ, phospho và kali”.
Việc nhập khẩu qua cửa khẩu phụ, lối mở các loại phân bón nêu trên được phép thực hiện sau khi được Ủy ban nhân dân tỉnh cho phép trên cơ sở trao đổi thống nhất với Bộ Công Thương.
Đáng chú ý, trong Thông tư 07 còn có một mục rất quan trọng, đó là bãi bỏ Thông tư 35/2014/TT-BCT quy định việc áp dụng chế độ cấp giấy phép nhập khẩu tự động đối với một số mặt hàng phân bón.
Điều đó có nghĩa là, doanh nghiệp khi nhập khẩu phân bón không phải xin giấy phép này- một loại giấy tờ mà nhiều doanh nghiệp cho rằng gây mất thời gian và tốn chi phí của họ.
Được biết, trước đó, Hiệp hội Phân bón Việt Nam và nhiều doanh nghiệp đã nhiều lần kêu Thông tư 35 gây khó khăn cho doanh nghiệp và kiến nghị bãi bỏ thủ tục cấp giấy phép nhập khẩu tự động đối với một số mặt hàng phân bón.
Phía Bộ NN&PTNT cũng có ý kiến đồng ý việc bãi bỏ chế độ cấp giấy phép nhập khẩu tự động và không quy định cửa nhập khẩu đối với mặt hàng phân bón ure, phân khoáng hoặc phân hoá học có chứa ba nguyên tố cấu thành nitơ, phospho và kali.
Điều này để cải thiện môi trường kinh doanh, nâng cao năng lực cạnh tranh theo tinh thần của Nghị quyết số 19 và phù hợp với Nghị định số 187/2013/NĐ-CP của Chính phủ quy định chi tiết thi hành Luật Thương mại về hoạt động mua bán hàng hoá quốc tế và các hoạt động đại lý mua, bán, gia công và quá cảnh hàng hoá với nước ngoài.
Thị trường phân bón đang hỗn loạn
Thị trường phân bón Việt Nam đang rơi vào tình trạng hỗn loạn và các nhà sản xuất phân bón trong nước đang kỳ vọng một giải pháp mạnh tay từ phía Chính phủ để thiết lại trật tự cho thị trường này.
Thật giả lẫn lộn
Theo Hội Nông dân Việt Nam, tình hình sản xuất, kinh doanh phân bón giả, kém chất lượng vẫn đang diễn ra tràn lan trên thị trường, diễn biến phức tạp không chỉ gây khó khăn cho công tác quản lý mà còn gây tâm lý bất an, bức xúc cho người nông dân. Theo Hội này, mỗi năm các cơ quan quản lý nhà nước phát hiện ra hàng ngàn vụ vi phạm về phân bón giả, kém chất lượng với khối lượng hàng chục ngàn tấn.
Nhưng đó chỉ là bề nổi, còn rất nhiều vụ vi phạm khác vẫn không được phát hiện và xử lý kiên quyết. Hiệp hội phân bón Việt Nam nói rằng vụ công ty TNHH Việt Thái (Đồng Nai) đăng ký chất lượng dinh dưỡng trên giấy phép và bao bì NPK hàm lượng dĩnh dưỡng 53% nhưng kiểm định tổng hàm lượng dinh dưỡng chỉ có 7,2%; hay vụ Cty Đông Hải (Đà Nẵng) trên giấy phép bao bì đăng ký NPK tổng hàm lượng dĩnh dưỡng 53% nhưng khi kiểm tra chỉ có gần 3%…chỉ là những biểu hiện nhỏ lẻ.
Bí mật điều tra vài năm nay, Hiệp hội này đi đến khẳng định: cả nước đang có 63 công ty, tổ hợp sản xuất kinh doanh phân bón giả, phân bón kém chất lượng và bán ra trên 48 tỉnh thành để thu lợi bất chính. Thậm chí, Hiệp hội này còn cho rằng không loại trừ có nhóm lợi ích, sự bảo kê của các lực lượng thi hành công vụ cho các đối tượng có hành vi gian dối trong hoạt động sản xuất buôn bán mặt hàng này.
Tiếp tay cho tình trạng hỗn loạn thị trường phân bón còn có sự “góp mặt” của các trung tâm khảo nghiệm kiểm định. Báo cáo kết luận của Thanh tra Bộ NN&PTNT phát đi vào cuối tháng 4/2016 cho thấy, qua kiểm tra 11 trung tâm khảo nghiệm kiểm định thì 100% đơn vị đều vi phạm các nghị định và thông tư về quản lý khảo nghiệm phân bón.
“11 trung tâm này đã cấp khống, cấp sai hàng chục ngàn mẫu phân bón cho hàng trăm doanh nghiệp. Đây là các tổ chức khoa học mang tính công bằng và pháp lý mà cố tình sai phạm như trên thì hậu quả cuối cùng là đổ trên đầu người nông dân”- ông Nguyễn Hạc Thúy, Phó Chủ tịch Hiệp hội phân bón Việt Nam bức xúc.
Cục quản lý thị trường, Bộ Công thương cho biết, mỗi năm qua thanh, kiểm tra, cơ quan này cũng phát hiện khoảng 4000 vụ vi phạm về sản xuất, kinh doanh phân bón giả, phân bón kém chất lượng.
“Chết lâm sàng” vì chi phí cao
Theo Bộ Công thương, nhu cầu tiêu thụ trong nước mỗi năm ước tính khoảng 11 triệu tấn phân bón các loại, trong đó phân bón vô cơ chiếm hơn 80% nhu cầu và phân bón hữu cơ và phân bón khác chiếm khoảng 20%. Năng lực sản xuất trong nước về cơ bản đáp ứng được nhu cầu, một số loại phân còn có khả năng sản xuất vượt nhu cầu.
Thế nhưng hàng loạt “ông lớn” trong lĩnh vực phân bón lại đang rơi vào tình trạng “chết lâm sàng”. Theo thống kê của Hiệp hội phân bón Việt Nam, từ khi thực hiện Luật thuế số 71, tình trạng nhập khẩu ure tăng 652 ngàn tấn, tăng hơn 3 lần so với năm 2014. Chỉ tính trong 7 tháng đầu năm 2016, lượng ure nhập khẩu tiếp tục tăng gần 360 ngàn tấn, tăng 3,5 lần so với cùng kỳ năm 2015 đã làm cho hàng loạt nhà máy sản xuất trong nước nước đồng loạt giảm công suất.
Đạm Ninh Bình công suất từ 550 ngàn tấn giảm xuống còn 150 ngàn tấn nhưng vẫn không bán được, thiệt hại hơn 2000 tỷ đồng; Công ty Super phosphat Lâm Thao trước đây mỗi ngày bán 3000 tấn nay chỉ bán được 2000 tấn; Công ty phân đạm Hà Bắc công suất 550 ngàn tấn nay giảm xuống tới 40% công suất nhưng giá ure bán ra vẫn giảm tới 20% gây thiệt hại gần 900 tỷ đồng….
Sỡ dĩ các doanh nghiệp sản xuất phân bón trong nước gặp khó khăn là do chính sách hiện tại không ủng hộ họ mà đang kích thích, làm lợi cho các nhà nhập khẩu phân bón. Một số doanh nghiệp cho biết, theo Luật thuế số 7, có hiệu lực thi hành từ 1/1/2015, các mặt hàng phân bón, máy móc, thiết bị chuyên dùng phục vụ sản xuất nông nghiệp từ danh mục chịu thuế giá trị gia tăng (VAT) 5% sang đối tượng không chịu thuế VAT từ nhập khẩu đến sản xuất và thương mại bán ra.
Ông Bùi Mạnh Tiến, TGĐ Đạm Cà Mau cho rằng: Mặc dù, mục tiêu khi ban hành là nhằm khuyến khích các doanh nghiệp phát triển và hỗ trợ cho nông dân có điều kiện sản xuất, cả thiện đời sống tốt hơn. Nhưng khi thực hiện thì Luật thuế số 71 đã nảy sinh những vướng mắc, bất cập.
Theo các nhà sản xuất phân bón trong nước, khi mua thiết bị hàng hóa, nguyên vật liệu (điện, than, khí) và các dịch vụ đầu vào khác vẫn phải mua với giá có thuế VAT để sản xuất phân bón nhưng không được nhà nước hoàn lại như trước nên doanh nghiệp phải tính đưa vào chi phí giá thành sản xuất và giá thành phân bón tăng lên, giảm sức cạnh tranh và tạo lợi thế cho phân bón nhập khẩu.
Theo vị này, việc điều chỉnh mặt hàng phân bón từ danh mục chịu thuế VAT 5% sang đối tượng không chịu thuế VAT vô hình chung cũng khiến nông dân phải mua phân bón giá đắt và nông dân cũng không được hưởng lợi như mục tiêu ban đầu đặt ra khi xây dựng Luật.
Ngoài ra, theo nhiều chuyên gia, một trong những nguyên nhân để thị trường phân bón rơi vào tình trạng hỗn loạn như hiện nay là do còn có sự chồng chéo trong quản lý nhà nước giữa 2 bộ: Bộ Công thương và Bộ NN&PTNT. Theo quy định hiện hành, Bộ NN&PTNT chỉ quản lý từ 5-8% các loại phân bón hữu cơ và phân bón khác, còn 90% phân bón vô cơ là thuộc thẩm quyền quản lý của Bộ Công thương. Việc chồng chéo trong quản lý gây khó khăn cho các Bộ trong việc quản lý nhà nước về phân bón, đặc biệt trong công ác thanh kiểm tra các doanh nghiệp sản xuất phân bón, quản lý thị trường phân bón.
Trồng mướp hương thu nhập không đến nỗi tồi
Nhiều năm qua, người dân xã Mỹ Trung (huyện Mỹ Lộc, Nam Định) đã chọn mướp hương là cây trồng chủ lực, đem lại hiệu quả kinh tế cao.
Ông Nguyễn Văn Kiểm ở xóm 11 cho hay: Năm nay mùa mướp như đến muộn hơn mọi năm. Đầu tháng 3, những giàn mướp mới lác đác hoa vàng bói quả. Nhưng khi bước sang tháng 4, hoa mướp đã kịp phủ kín giàn. Hiện mùa mướp ở Mỹ Trung đã ở vào giai đoạn chính vụ.
Theo ông Kiểm, với chất đất ở nơi này, ít cây nào thích hợp hơn cây mướp. Và, cũng không có nhiều loại cây “dễ tính”, ít sâu bệnh, thích nghi tốt như cây mướp.
Mướp ở Mỹ Trung được người dân trồng dày đặc ở ven ao, vườn nhà, ngoài ruộng, bờ tường… Tuy nhiên, đa phần các hộ gia đình thường trồng mướp ở trên ao, lợi dụng sự mát mẻ của nước để cây dễ sinh trưởng, phát triển.
Với nhiều năm kinh nghiệm trồng mướp hương, đến nay ông Kiểm đã có thể tự nhân giống, tự trồng, đổ mối bán sản phẩm theo một quy trình khép kín. Hiện 4 sào mướp của gia đình ông đã cho thu hoạch.
Ông Kiểm chia sẻ, kỳ công nhất là việc làm giàn cho mướp. Để có được 1 giàn mướp chắc chắn, “gánh đỡ” những gốc mướp qua nhiều mùa vụ, ông phải cẩn thận xuống phố tự tay chọn mua từng gốc luồng, tre già để bắc giàn.
Giống tre, luồng mà ông hay chọn thường là luồng Thanh Hóa, chót vót trên những sườn đồi cao. “Khi ấy, cây đủ độ chắc, dẻo và có thể chống chọi tốt với mối mọt, nước. Cẩn thận như vậy nên giàn mướp của tôi thường có tuổi thọ từ 4 đến 5 năm, nếu không gặp gió bão”, ông Kiểm bộc bạch.
Dẫn chúng tôi đi tham quan những giàn mướp quanh ao, ông Kiểm bảo: Để có được giàn mướp tốt như ngày hôm nay, ông đã phải cùng vợ làm đất, xới tung đất vườn cho đất “hả hơi”, rải một lớp phân chuồng bổ sung dinh dưỡng cho đất.
Cứ cách 30cm ông đào một hốc nhỏ đặt hạt giống. Khi cây mầm được 1 tháng, ông cẩn thận kiểm tra từng cây giống chuẩn bị công đoạn “bắt tay mướp” cho cây leo giàn.
| Nơi đây hầu như nhà nào cũng trồng mướp. Nhà ít cũng khoảng 2 – 3 sào, nhà nhiều 6 – 7 sào, thậm chí hàng mẫu. |
Tính từ lúc cây leo giàn cho đến lúc thu hoạch là khoảng 3 tháng. Nếu chăm sóc tốt, vườn mướp có thể tận thu đến hết tháng 11. “Tuy có thể cho tận thu đến thời điểm trên, nhưng càng về sau những lứa quả càng thưa thớt dần đi, chất lượng quả cũng kém hơn”, ông Kiểm cho hay.
Ông Kiểm cũng cho biết thêm, vào mùa đông, ruột mướp đặc hơn so với mùa hè. Sau mỗi đợt thu hoạch mướp, ông Kiểm lại tỉa lá già, cắt bớt các dây khô. Cứ như vậy, giàn mướp của ông tự “tái sinh” ra hoa rồi kết quả chờ lứa mới. Giữa các đợt mướp, cứ cách 1 tháng ông Kiểm lại tưới phân tổng hợp, phun thuốc phòng trừ sâu bệnh cho cây một lần.
Theo tính toán của ông Kiểm, sau lứa đầu tiên thì cứ cách 2 tháng vườn mướp lại cho thu hoạch một lần. Với giá bán dao động từ 4.000 – 5.000 đồng/quả thì sẽ cho thu nhập khoảng 15 triệu đồng/sào/vụ.
 |
| Ông Kiểm thu hoạch mướp |
“So với trồng một số loại cây ăn quả, cây mướp mang về giá trị kinh tế cao hơn, ổn định hơn. Vì chúng tôi không mất chi phí mua giống, chỉ phải bỏ chi phí ban đầu lúc làm giàn.
Tiền phân, thuốc trừ sâu cũng không đáng kể lắm. Hơn hết, thị trường tiêu thụ rộng mở, giá cả tương đối ổn định so với loại cây khác. Đặc biệt, nếu so với trồng các cây rau màu thì trồng mướp hiệu quả kinh tế hơn nhiều lại không đòi hỏi quá nhiều công chăm sóc”, ông Kiểm vui mừng.
Hiện xã Mỹ Trung cũng đã hình thành được một số điểm thu mua mướp. Ngoài ra, một lượng lớn thương lái từ Thái Bình cũng sẵn sàng đến tận vườn thu mướp cho bà con nông dân.
Bên cạnh bán quả, các hộ gia đình trồng loại cây này còn có thể tận thu nhiều phụ phẩm khác từ cây. Họ thường hái các lá già làm thức ăn cho cá, bán hạt giống ra thị trường…
Tập huấn kỹ thuật trồng trọt và phương pháp khuyến nông
Vừa qua, Trung tâm Khuyến nông tỉnh Điện Biên tổ chức 7 lớp tập huấn về kỹ thuật trồng trọt và phương pháp khuyến nông cho 245 cộng tác viên thôn bản và trưởng, phó bản của 7 huyện: Mường Nhé, Mường Chà, Điện Biên, Điện Biên Đông, Mường Ảng, Tuần Giáo, Tủa Chùa.
Mỗi lớp tập huấn diễn ra trong 3 ngày, trong đó 2 ngày học lý thuyết và 1 ngày thực hành. Trong quá trình học tập các học viên được giảng viên truyền đạt nội dung: Kỹ thuật sản xuất lúa, ngô và đậu tương, phương pháp khuyến nông dành cho người lớn tuổi. Bên cạnh đó, học viên được thảo luận theo nhóm chủ đề thời vụ, kỹ thuật gieo với từng loại cây trồng, kỹ thuật bón phân theo từng giai đoạn sinh trưởng, kỹ thuật pha thuốc với từng loại sâu bệnh…
Các lớp tập huấn rất bổ ích đối với đội ngũ cộng tác viên thôn bản, các trưởng, phó bản, giúp họ nắm vững hơn về kỹ thuật chăm sóc từng loại cây trồng.
Khác biệt giữa NPK 3 màu và NPK 1 hạt
Hiện trên thị trường vật tư nông nghiệp, người nông dân đã quen thuộc với các loại phân bón NPK hỗn hợp 3 màu và NPK phức hợp 1 hạt.
Tuy nhiên, giữa 2 dạng phân bón này cần chú ý một số đặc điểm khi sử dụng.
NPK 3 màu là loại phân bón hỗn hợp mà trong đó các hạt nguyên liệu phân đơn được phối trộn lại với nhau; mỗi hạt chỉ chứa 1 hoặc 2 nguyên tố đa lượng cần thiết cho cây trồng. Ví dụ urê hạt đục có màu trắng đục chỉ đại diện cho thành phần đạm Nitrogen (N) tổng số 46%, kali hạt có màu đỏ sẫm đại diện cho thành phần kali tổng số (K2O) 60%, hạt DAP có màu đen hoặc xanh, hoặc nâu… đại diện cho thành phần đạm N (18%) và lân (P2O5) 46%…
Ngoài ra còn 1 số hạt khác có hoặc không có thành phần đạm, lân, kali khác nhau (nhà SX trong nước gọi là hạt bán thành phẩm). Tùy thuộc vào chỉ tiêu công bố hàm lượng N-P-K trên bao bì, nhà SX phối trộn các hạt trên theo các công thức hợp lý để tạo nên sản phẩm.
Điều chú ý ở đây là tỷ trọng các hạt phân đơn trên có khác nhau (tỷ trọng là tỷ số trọng lượng của 1 khối vật chất chia cho trọng lượng của 1 khối nước cùng thể tích). Ví dụ hạt đạm urê đục là 0,7 (700 kg/m3), kali hạt là 1 (1 tấn/m3), DAP hạt xanh 0,9 (900 kg/m3)…
Các hạt có trọng lượng khác nhau tuy được phối trộn đều trước khi đóng bao thành phẩm phân bón NPK hỗn hợp 3 màu, nhưng trong quá trình nhập kho, vận chuyển từ nhà SX qua khâu phân phối các đại lý cấp 1, 2 đến người nông dân sẽ có sự phân lớp trọng lực nhất định bởi sự khác nhau trên.
Hạt nhẹ, cỡ hạt to sẽ trồi trên miệng bao; hạt nặng, cỡ hạt nhỏ sẽ dồn xuống đáy bao. Vì vậy các thành phần đạm, lân, kali trong từng vị trí của bao phân có sự thay đổi so với hàm lượng công bố bên ngoài bao phân.
Khi sử dụng nông dân cố gắng mua nguyên bao, trộn đều bằng tay trước khi dùng, hạn chế việc mua phân lẻ dễ rơi vào tình trạng sai lệch hàm lượng (thường trên miệng bao phân bố nhiều hạt urê đục do nhẹ hơn các hạt khác. Nếu bón đòng cho lúa ta cần loại phân nhiều kali nhưng kali vốn nặng hơn nên thường dồn dưới đáy bao).
NPK 1 hạt là loại phân phức hợp (phân phức hợp chứa từ 2 hay nhiều nguyên tố dinh dưỡng cần thiết cho cây trồng). Trong mỗi viên phân đều chứa đủ các thành phần đa lượng NPK theo bao bì công bố. Nhà SX có nhiều phương pháp để cấu thành dạng phân này. Khi đó các thành phần nguyên tố dinh dưỡng NPK được trộn đều, hóa lỏng hay hóa hợp để qua công nghệ SX khác tạo hạt lại thành những viên phân đồng nhất, tỷ lệ hàm lượng NPK của các viên phân đều bằng nhau, do vậy không xảy ra tình trạng phân lớp trong bao bì.
Như vậy phân bón NPK phức hợp 1 hạt giải quyết được sự thay đổi tỷ lệ hàm lượng so với phân hỗn hợp 3 màu. Sử dụng phân bón NPK phức hợp 1 hạt giúp cho rễ cây hút đồng đều các yếu tố dinh dưỡng, không gây ra sự mất cân đối cục bộ hoặc thiếu hụt nhất thời
Hiện nay, Công ty Cổ phần Phân bón & dịch vụ tổng hợp Bình Định (Biffa – Địa chỉ: Quốc lộ 1A, huyện Phù Mỹ, tỉnh Bình Định) đã đầu tư thiết bị công nghệ SX phân bón NPK 1 hạt bằng công nghệ tạo hạt hơi nước, công suất 50.000 tấn/năm.
Bón phân cân đối là một giải pháp dinh dưỡng giúp cây trồng phát triển ổn định, sinh trưởng khỏe, không những giữ vững năng suất mà còn hạn chế được bệnh hại cây trồng, tiết kiệm chi phí SX và nâng cao hiệu quả cho người nông dân.
